انواع مالیات در ایران
مقوله مالیات در تمامی کشورها مطرح میباشد و از منابع مختلفی تامین میشود ،در ایران ما دو دسته مالیات داریم ۱-مالیات مستقیم ۲-مالیات غیر مستقیم ،هر یک از آنها به دسته بندی ها ی مختلف تقسیم میشوند که در بخش های بعدی به تفصیل در مورد آنها توضیح میدهیم..موسسه حقوقی مدافعان کبیر شما را در حل مشکلات حقوقیتان یاری می رساند با ما تماس بگیرید.
اشخاص مشمول مالیات مستقیم
اشخاص مشمول مالیات مستقیم بطور کلی شامل اشخاص حقیقی ویا حقوقی میباشند که این افراد یا به دلیل داشتن اموال و محافظت از آنها و یا به دلیل کسب درآمد مشمول مالیات مستقیم میگردند.این اشخاص براساس محل اقامت خود می‌توانند به دو گروه بشرح زیر تقسیم شوند.
۱-اشخاص حقیقی و حقوقی مقیم ایران که محل کسب درآمد خارج از ایران و یا داخل ایران باشد.
۲-اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی مقیم خارج از کشور که در ایران کسب درآمد میکنند
انواع مالیات در قانون مالیات های مستقیم
همانطور که در بخش قبلی گفته شد انواع مالیات به دو دسته کلی مالیات مستقیم و غیر مستقیم طبقه بندی میشود.مالیات مستقیم خود شامل دو دسته میباشد،۱-مالیات بر درآمد که شامل اشخاص حقیقی و حقوقی میباشد ۲-مالیات بر دارایی اشخاص حقیقی و حقوقی.
افراد غیر مشمول مالیاتی
در قانون اخذ مالیات مستقیم از محل درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین نسبت به اموال آنها ،قانونگذار یکسری از اشخاص حقوقی را معاف از مالیات قرار داده است.با استناد به ماده ۲ قانون مالیات های مستقیم و تبصره ۱ آن ماده اشخاص ذیل معاف از مالیات میباشند.
- وزارتخانه ها و موسسات دولتی
- دستگاه هوایی که بودجه آنها توسط دولت تامین میشود
- شهرداری ها و دهیاری ها
- بناده های انقلاب اسلامی که مجوز معافیت آنها توسط امام خمینی و یا مقام رهبری صادر شده باشد.
همچنین مطابق با تبصره ۱ ماده ۲ قانون مالیات های مستقیم.اگر بخشی و یا تمام سهام شرکت هایی متعلق به سازمان و یا وزارت خانه و یا نهاد های دولتی باشد،به میزان سهام آنها،معاف از مالیات میباشند.
وظایف و تکالیف مودیان ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات میباشد که به تمامی کالاها و خدماتی که دارایی تعیین می‌کند تعلق می‌گیرد.و به دلیل اینکه اینگونه مالیات در مراحل مختلف اخذ اخذ میگردد ،قانونگذار طریقه اخذ آنرا بر عهده مودیان گذاشته تا هنگام ارایه کالا و خدمات به مصرف کننده آنرا اخذ و بطور امانت نزد خود نگهداری و سر سال مالی تقدیم دارایی نمایند.
قانونگذار مطابق با ماده ۱۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده یکسری فرم تعریف نموده است.مودیان موظف میباشند مطابق با فرم ها مشخصات کالا و میزان مبلغ ارزش افزوده را قید و آنرا از مشتری اخذ نمایند.
انواع جرایم مالیاتی
نحوه اخذ مالیات و موعد پرداخت آن برای دولت بسیار حائز اهمیت است،چراکه بعد از درآمد های نفت و گاز بزرگترین منبع درآمد دولت اخذ مالیات میباشد.به همین منظور با اعمال جرایم سعی در برقراری نظم در نحوه وصول و یا گزارش مودیان دارد.به همین جهت است که یکسری از مودیان از روی عدم آگاهی از نوع و میزان جرایم شامل جرایم مالیاتی میشوند.در این بخش قصد داریم با بیان جرایم مالیاتی،اگاهی مودیان را افزایش بدهیم تا اینکه از اعمال جرایم مالیاتی برای آنها جلوگیری بعمل آید.
عمده جرایم مالیاتی بشرح زیر میباشد.
۱-جریمه مالیات عملکرد
با استناد ماده ۲۲قانون بر ارزش افزوده مودیان هر سه ماه ملزم به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده میباشند.در صورت تاخیر در پرداخت حسب ماده ۱۹۰ قانون مالیات های مستقیم شامل ۲/۵جریمه برای هر ماه تاخیر میگردد.
۲-جریمه گزارش نکردن درآمد واقعی.و هزینه های غیر واقعی.
در صورتیکه مودیان درآمد واقعی خود را اعلام نکنند و یا هزینه های غیر واقعی را گزارش بدهند با استناد ماده ۱۹۲قانون مالیات های مستقیم مشمول ۳۰درصد جریمه و همچنین عدم بخشش آن میگردد.
۳-جریمه اظهار نامه مالیاتی.
درصورتیکه مودیان ظرف تاریخ های مقرر اظهار نامه خود را تسلیم سازمان مالیاتی ننمایند با استناد به ماده ۱۹۲قانون مالیات های مستقیم مشمول اشخاص حقوقی ۳۰درصد و اشخاص حقیقی ۱۰درصد میباشد
اشخاص مکلف به اخذ کد مالیاتی
تمامی اشخاص حقیقی و یا حقوقی که مشغول به فعالیت در زمینه تولید و یا ارائه خدمات مشغول به فعالیت میباشند ملزم به اخذ کد اقتصادی هستند.
اظهار نامه مالیاتی
اظهارنامه مالیاتی به سخن دیگر گزارش درآمد و هزینه یک سال مالی میباشد که توسط مودیان تنظیم میشود ،مودیان با دریافت فرم های اظهار نامه همه ساله میزان درآمد خود را به همراه هزینه به سازمان دارایی اعلام مینمایند.
مدارک مورد نیاز جهت ارائه اظهارنامه عملکرد
مدارک مورد نیاز جهت اظهار نامه عملکرد شامل دو گروه مشاغل می باشد.
الف-مشاغل گروه اول.
- مشخصات شخصی و یا مجوز مکانی
- درآمد مشمول مالیات و بخشودگی مالیاتی
- لیست اموال ابتدای دوره و پایان دوره
- -ترازنامه سال مالی
- صورت حساب سود و زیان
- اطلاعات شرکای شرکت
- اطلاع شماره حساب های شرکت
اعتراض به برگ پرداخت مالیات
بعد از اینکه برگ تشخیص مالیات برای مودیان صادر گردید ،از تاریخ ابلاغ مطابق با ماده ۲۳۸قانون مالیات های مستقیم به مدت ۳۰ روز حق اعتراض به برگ تشخیص مالیات دارد.
دسته بندی مودیان
صاحبان مشاغل موضوع ماده 97 ق.م.م بر اساس شغل و میزان درآمد، مشخص شده از سوی سازمان به سه گروه تقسیم میشوند.
گروه بندی ،مشاغل مالیاتی
در سه طبقه بندی میگردند.
صاحبان مشاغل گروه اول مالیاتی
صاحبان مشاغل گروه دوم مالیاتی
صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی
صاحبان مشاغل گروه اول مالیاتی
کلیه اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی که یکی از سه شرط زیر را داشته باشند، جزء مشاغل گروه اول مالیاتی محسوب میشوند:
۱- درآمد ابرازی آنها (اعم از فروش کالا و یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل آنها بیش از مبلغ 150 میلیارد ریال (15,000,000,000 تومان) باشد. (بر اساس جزء 9 بند الف ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 95 ق.م.م)
مثال: مبنای گروه بندی سال 1401، مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه عملکرد سال 99 است.
۲-آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات آنها) بیش از 150 میلیارد ریال باشد؛ معیار سنجش درآمد قطعی شده، برگ قطعی مالیات ابلاغی به مودی یا نماینده قانونی او، تا پایان دی ماه سال قبل است.
مثال: برای عملکرد سال 1401، آخرین درآمد قطعی شده تا پایان دی ماه سال 1400، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۳-اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل زیر فارغ از حجم فعالیتشان جزء اشخاص حقیقی گروه اول هستند:
کلیه دارندگان کارت بازرگانی و واردکنندگان و صادرکنندگان
صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادن دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه یا مراجع ذیربط
صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاهها و کلینیک‌های تخصصی
صاحبان مشاغل صرافی
فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه ذیربط
صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربر
صاحبان مشاغل گروه دوم مالیاتی
بر اساس بند ب ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 95 ق.م.م، کلیه اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی که یکی از دو شرط زیر را داشته باشند:
۱-درآمد ابرازی آنها (اعم از فروش کالا و یا فروش کالا و ارائه خدمات) بر اساس اظهارنامه مالیات بر عملکرد دو سال قبل، بیشتر از 50 میلیارد ریال و کمتر یا برابر با 150 میلیارد ریال باشد
۲-آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش کالا و ارائه خدمات) آنها بر اساس برگ قطعی مالیات ابلاغی تا پایان دی ماه سال قبل، بین 50 میلیارد ریال تا 150 میلیارد ریال باشد
صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی
این گروه شامل کسب و کارهای کوچک است؛ به عبارت دیگر، اشخاص حقیقی که در دو گروه فوق قرار نمی‌گیرند، در لیست مشاغل گروه سوم مالیاتی قرار خواهند گرفت.
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد همانطور که از نام آن مشخص است،مالیات بر کسب کار شخص حقیقی و یا حقوقی میباشد.مالیات بر درآمد میزان آن مطابق با قانون تعیین میگردد.
فرار مالیاتی
اخذ مالیات توسط دولت یکی از راههای تامین هزینه دولت میباشد به همین منظور سازمان مالیات کشور قوانین سختگیرانه در جهت تخلف از پرداخت به موقع و یا فرار مالیاتی دارا میباشد.فرار مالیاتی راههای بسیاری داشته،آنچه از نام آن مشخص میباشد.مودی و یا مودیان با توسل به اعمال و رفتار متقلبانه و تنظیم اوراق و نوشته های غیر واقعی سعی در گمراه نمودن سرمییز دارایی داشته است و به همین منظور بتواند مالیات کمتری پرداخت و یا اینکه خود را معاف از مالیات نماید .
مالیات حقوق
مالیات بر حقوق در ردیف مالیات مستقیم میباشد قانونگذار مطابق با ماده ۱ قانون مالیات های مستقیم تمامی اشخاص حقیقی و یا حقوقی که در داخل کشور مشغول به کار میباشند و از محل کار کسب درآمد مینمایند را مشمول پرداخت مالیات میداند.فلذا اشخاص حقیقی و با توجه به میزان درآمد خود ملزم به پرداخت مالیات میباشند
مالیات شرکت ها ی غیر فعال
شرکت هایی که فعالیت نداشته مشمول مالیات نمی‌باشند ولی برای معافیت از پرداخت مالیات لازم است که مراتب عدم فعالیت را به اداره امور مالیاتی اطلاع دهید.
معافیت مالیاتی
سازمان مالیاتی کشور مطابق با ماده ۸۴ق م م هر سال تا یک سقف از درآمد را مشمول مالیات اعلام مینماید بطور مثال در سال ۱۴۰۲ تا سقف درآمد ۱۲۰۰۰۰۰۰۰۰ریال(یک میلیارد دو دویست هزارتومان معادل صد و بیست میلیون تومان)را معاف از مالیات اعلام نموده است،به این معنی که اگر شخصی هر ماه ده میلیون تومان درآمد داشته باشد از پرداخت مالیات معاف میباشد.
مالیات شرکت ها
شرکت های با مسولیت محدود هر سال تا بخشی از درآمد سود آور خود معاف از پرداخت مالیات میباشند ،ولیکن اضافه بر سقف درآمد اعلامی شامل ۲۵درصد از درآمد بعنوان مالیات میباشد.
ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی
برای ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی، آدرس درگاه ملی خدمات مالیات، یعنی my.tax.gov.ir را در مرورگر دستگاه خود جست و جو کنید، وارد صفحه اصلی درگاه شوید. پس از ورود به درگاه، بر روی دکمه ثبت نام کلیک نمایید.سپس مشخصات خود را مطابق با جدول اعلامی پر کنید.
شماره رهگیری پرونده مالیاتی چیست؟مراحل دریافت آن
شماره رهگیری مالیاتی یک کد 10 رقمی است که پس از ثبت نام در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به اشخاص تعلق می گیرد و با استفاده از این کد رهگیری می توان از امکانات سامانه استفاده نمود
برای دریافت شماره رهگیری مالیاتی می بایست به سایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی tax.gov.ir مراجعه کرد.شماره رهگیری به زبان ساده تر همان شماره پرونده مالیاتی میباشد که بطور مثال برای تشکیل پرونده مالیاتی و یا اخذ کارتخوان بانکی اشخاص ملزم به اخذ شماره رهگیری با مراجعه با سامانه اعلامی میباشند.
