قوانین و مجازات جرم ضرب و جرح

ضرب و جرح عمدی و مجازات آن

ضرب و جرح از جمله جرایمی بسیار شایع در محاکم قضایی میباشد، منظور از ضرب و جرح آسیب رساندن به جسم افراد می‌باشد، در صورتیکه آسیب بدون جراحت باشد همانند سیاه شدگی، کبودی، بعنوان ضرب نامیده می شود. اگر آسیب وارده همراه با جراحت، پارگی، شکستگی استخوان باشد عنوان اتهامی ایراد جرح می‌باشد. بزه ضرب و جرح می‌تواند بصورت عمدی و غیر عمد باشد، این جنایات همانند قصاص از جمله جرایم حق الناس می‌باشد، به این منظور که با درخواست مجنی علیه (فرد آسیب دیده) دادگاه حکم به دیه می‌دهد و در صورتیکه بزه باعث برهم زدن نظم و امنیت جامعه باشد، دادگاه مجازات تعزیری می‌دهد.موسسه حقوقی مدافعان کبیر در تهران شما را در حل مشکلات حقوقیتان یاری می رساند با ما تماس بگیرید.

جنایت بر عضو چیست

با ايجاد جراحت  عمدی بر روی فردی توسط مرتکب، اگر جراحت باعث قطع عضو و یا از بین رفتن هر یک از حس های مجنی علیه بشود، به درخواست مجنی علیه و یا اولیای قانونی وی دادگاه حکم به قصاص عضو و یا هر یک از حواس از دست رفته می‌دهد. بعد از صدور حکم در اجرا با اندازه گیری میزان آسیب وارده و یا عضو قطع شده، به همان اندازه قصاص انجام می شود. البته اجرای قصاص عضو و یا جراحت وارده دارای یکسری شروط میباشد.

مجازات ضرب و جرح عمدی

ايجاد ضرب و یا جراحت در صورتیکه بصورت عمد و یا شبه عمد باشد. قانونگذار برای مرتکب مجازات در نظر گرفته است. اگر رفتار مرتکب از روی عمد باشد و امکان قصاص نباشید، مطابق ماده 614بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی حکم به 2تا 5 سال حبس در صورت برهم خوردن نظم و امنیت جامعه می‌دهد و همچنین اگر مجنی علیه درخواست دیه داشته باشد، مرتکب را به پرداخت دیه نیز محکوم می نماید. نوع دوم ایراد ضرب و جرح اگر غیر عمد باشد، قانونگذار در ماده 450 قانون مجازات بیان داشته اگر جنایت شبه عمد، خطای محض و جنایت عمدی باشد که امکان قصاص در آن جایز و یا امکان پذیر نباشد. در صورت درخواست ولی دم و یا مجنی علیه دیه پرداخت می‌شود. بنابراین در صورتیکه جنايت ضرب و یا جرح غیر عمد باشد دادگاه فقط مجازات دیه را صادر می‌نماید.

در عنوان فوق. عبارت () اضافه بفرمایید.

شرایط قصاص در ضرب و جرح عمدی

یکسری از شرایط قصاص در ضرب و جرح عمدی، با شرایط قصاص عضو مشترک میباشد که بشرح ذیل می باشد. 1-تساوي در آزادی و حریت
2-جانی پدر یا جد پدری نباشد.
3-تساوی در اسلام و مسلمان بودن.
4-عاقل بودن مرتکب قطع جرح عمدی.
5-بالغ بودن مرتکب.

سایر شرایط مختص قصاص عضو

1-تساوي در اصلی بودن اعضا.
2-تساوی در محل عضو مجروح یا مقطوع.
3-قصاص موجب تلف جان و یا عضو دیگر نشود.
4-تساوی اعضا در سالم بودن.
5-قصاص به اندازه جنایت.
6-تساوی قصاص بین اعضای زن و مرد.
در مورد تساوی قصاص زن و مرد یک تخصیص خورده است و آن اینکه دیه عضوی که ناقص شده ثلث دیه کامل باشد. اگر دیه آن عضو بیشتر از ثلث دیه کامل باشد. در آن صورت زن باید نصف دیه را بعنوان تفاضل دیه به مرد بدهد تا قصاص اجرا شود.
7-قبل از قصاص، محل قصاص را نشانه گذاری و مراقبت های لازم برای اجرای قصاص از جمله تمیز کردن محل قصاص و یا محکم نگه داشتن جانی و دیگر موارد که باعث جلوگیری از ورود خسارت بیشتر از قصاص به جانی نگردد می‌بایست انجام گردد.
8-ممنوعیت استفاده از وسیله مسموم. 
9_ممنوعیت استفاده از وسیله کند.

ارکان تشکیل دهنده ضرب و جرح عمدی 

برای اینکه یک فعل و یا ترک فعل شخصی  را جرم بدانیم، نیاز به تحقق سه رکن مادی، قانونی، معنوی، داریم. 

-رکن مادی ضرب و جرح 

منظور از رکن مادی به مجموعه رفتاری گفته می‌شود که گاهی بصورت فعل یعنی انجام کار و یا ترک فعل یعنی انجام ندادن کاری که در قانون برای آنها مجازات گذاشته است. شخص مرتکب بزه می‌شود، بطور مثال با زدن ضربه به شخصی و یا ترک فعل شخصی که وظیفه مراقبت از فردی را داشته باعث ایراد ضرب و یا جرح به آن فرد می‌گردد.

رکن معنوی بزه ضرب و جرج

منظور از رکن معنوی جرم به این منظور می‌باشد که هر شخصی که می‌خواهد مرتکب جرم شود ابتدا قصد آن عمل را می‌نماید سپس با اراده خود آن فکر را عملی می‌نماید، که در اصطلاح می‌گویند یک فرد سو نیت داشته، بطور مثال شخصی از خودرو خود پیاده شده و به قصد زدن سیلی به شخص دیگری که با وی مشاجره نموده می‌رود و با زدن سیلی فکر خود را عملی می‌نماید. البته لازم به توضیح است که رکن معنوی جرم شامل سوء نیت عام و سوء نیت خاص می‌شود. که در بخش جرایم مطلق و مقید در خصوص آن توضیح داده می شود.

رکن قانون بزه ضرب و جرح

رکن قانونی بزه ضرب و جرح بدین معنی میباشد که قانونگذار، در قانون این جرم را پیش بینی نموده است. قانونگذار در ماده 614 قانون مجازات اسلامی جرم ضرب و جرح را به شرح ذیل جرم انگاری نموده است.
 «هرکس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص يکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی علیه مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود.

نحوه اثبات ضرب و جرح عمدی 

برای اینکه شاکی  بتواند ادعای خود را در ایراد ضرب و جرح از طرف مرتکب در دادگاه اثبات بنماید نیاز به یک چهار چوب مقرر از طرف قانونگذار میباشد. اولین و مهم ترین دلیل اقرار مرتکب جرم میباشد، البته اقرار مرتکب دارای یکسری شرایط از جمله عدم اجبار و اکراه وی میباشد. دیگر طروق اثبات جرم شامل شهادت، قسامه و علم قاضی می‌باشد. یکسری از اسناد و مدارک از جمله نظریه پزشکی قانونی می‌تواند به علم قاضی کمک کند.

دیه ضرب و جرح در ماه حرام 

اگر ضرب و جرح در هر یک از ماه های حرام توسط مرتکب ارتکاب یابد، به همان میزان مقرر در غیر ماه های حرام تعیین می‌گردد و فرقی در میزان دیه در تمامی فواصل نمی باشد، لازم به توضیح می‌باشد که تغلیظ دیه فقط شامل بزه قتل است.

دیه ضرب و جرح در ماه های حرام

دیه ضرب و جرح در ماه های حرام تغلیظ نمی‌شود، به این معنی که در صورت ارتکاب جرم در هر یک از ماه‌های حرام دیه مجنی علیه همانند دیگر ماه‌های سال تعیین می‌گردد، لازم به توضیح می‌باشد که تغلیظ دیه فقط شامل بزه قتل است.

مراحل شکایت و نحوه رسیدگی به دعوای ضرب و جرح

اگر خدای نکرده  شما و دوستان خودتان در حادثه‌ای و یا درگیری مورد ضرب و جرح واقع شدید، چند نکته برای طرح دعوا لازم است که توجه داشته باشید، اول اینکه اگر جرم مشهود بود و شرایط تماس با پلیس را داشتید، بعد از اینکه پلیس 110گزارش خود را تنظیم نمود شما می‌توانید به کلانتری مراجعه و با نوشتن شکوائیه و اخذ نامه پزشکی قانونی اقدامات خود را پیش می‌برید.
دوم:در صورتی که جرم ضرب و جرح مشهود نبوده و پلیس 110حضور نداشته باشد شما با تنظیم شکوائیه به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه و اقدامات لازم را انجام می‌دهید.
سوم:بعد از تنظیم شکوائیه پرونده توسط دفاتر خدمات قضایی به دادسرا ارجاع، دادسرا با بررسی اسناد و مدارک در صورتیکه جرم را احراز نماید با صدور قرار مجرمیت پرونده به دادگاه ارسال می‌گردد.
چهارم:بعد از اینکه پرونده به دادگاه ارسال شد قاضی رسیدگی کننده با تشکیل جلسه و استماع اظهارات طرفین و دلیل ارائه شده حکم صادر می‌نماید.

ضرب و جرح غیر عمدی 

منظور از ضرب و جرح غیر عمدی این استکه مرتکب گاهی قصد یک فعل و یا رفتاری را دارد، ولی نتیجه آن فعل و یا رفتار علارغم قصد وی چیز دیگری می‌شود. بطور مثال یک مکانیک از دست شاگرد خود عصبانی شده و با پرت کردن آچار به نشانه عصبانیت، متأسفانه آچار به پای شاگرد برخورد و موجب ضرب و جرح غیر عمدی می‌شود. ویا موارد تصادفات رانندگی، راننده قصد داشته با سرعت غیر مجاز رانندگی کند و به ناخداگاه با عابر تصادف می‌کند و به دلیل سرعت غیر مجاز و عدم کنترل به موقع خودرو موجب ضرب و یا جرح غیر عمدی می‌شود. لازم به توضیح می‌باشد در پاره ای از جرایم بصرف فعل و یا رفتار خطرناک علی رغم نداشتن قصد نتیجه از طرف مرتکب، رفتار وی عمد میباشد.

ضرب و جرح زن توسط شوهر

ضرب و جرح زن توسط شوهر بعنوان یک جرم از نگاه قانونگذار دارای مجازات حبس و دیه میباشد، نکته قابل توجه در کتک زدن زن توسط همسر وی این است که علاوه بر مجازات حبس و دیه، حق طلاق برای زن ایجاد می‌شود. مطابق با وکالت های اعطایی در سند نکاح از طرف مرد به زن، در زمانیکه زن بواسطه ضرب و جرح از طرف شوهر دچار عسر و حرج شود و زندگی وی به خطر بیافتد، با طرح دعوای کیفری و اخذ محکومیت شوهر، متعاقب آن زن دادخواست طلاق به وکالت از طرف مرد به دلیل ایراد ضرب و جرح عمدی می‌دهد. دادگاه با استناد به دادنامه کیفری و احراز عسر و حرج زوجه حکم به طلاق وی صادر می‌نماید.

ضرب و جرح همراه با سلاح سرد و گرم                

در جرم ضرب و جرح عمدی قانونگذار در ماده 614 قانون مجازات بیان داشته، در صورتیکه ضرب و جرح وارده موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اختلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به حبس درجه شش محکوم خواهد شد به همراه پرداخت دیه در صورت درخواست مجنی علیه.
در صورتیکه ضرب و جرح ایجاد شده توسط مرتکب هیچ یک از آسیب های فوق را به مجنی علیه وارد نکرده باشد ولیکن مرتکب با سلاح سرد و یا گرم یک جراحت و یا ضرب سطحی به مجنی علیه وارد کرده باشد قانونگذار در تبصره ماده 614 قانون مجازات،  سه تا یک سال حبس را برای مرتکب به دلیل ارتکاب جرم همراه با سلاح سرد و یا گرم تعیین نموده است.

آیا دیه ضرب و جرح عمدی قسطی می‌شود
همانطور که در بخش های قبل گفته شد در صورت محکوم شدن متهم به پرداخت دیه به اتهام ضرب و جرح عمدی و یا غیر عمدی قانونگذار برای هر کدام از جرایم عمدی و شبه عمد و خطای محض مدت زمان معین برای پرداخت دیه تعیین نموده است. بعد از اینکه زمان های تعیین شده منقضی شد و یا بعد از قطعیت دادنامه. در صورت درخواست پرداخت اقساط دیه دادگاه با بررسی وضعیت مالی متهم حکم به پرداخت اقساط دیه صادر می‌نماید.

انواع ضرب و جرح در پزشکی قانونی

سازمان پزشکی قانونی بعنوان مرجع مورد وثوق دادگاه میباشد. پزشکان پزشکی قانونی با گزراندن دوره های تخصصی در خصوص علت حادثه، و یا نوع ضرب و جرح مبنی بر اینکه آیا بطور عمد بوده است و یا غیر عمد و یا خود زنی بوده است. گزارشات پزشکی قانونی برای اظهار نظر دادسرا بسیار موثر میباشد، و توصیه می‌شود به هنگام ایراد ضرب و جرح در اولین فرصت به پزشکی قانونی مراجعه و معاینات لازم انجام شود، چراکه در بسیاری از موارد بعد از گذشت زمان آثار ضرب و جرح از بین می‌رود و اثبات ورود آسیب به مجنی علیه سخت می‌شود.

ضرب و جرح توسط نیروی انتظامی

در ضرب و جرح توسط نیروی انتظامی باید گفت. قانونگذار ایراد ضرب و جرح توسط هر فردی باشد را جرم می‌داند و فقط یکسری از مرتکبان به دلیل قانونی رافع مسولیت کیفری می‌باشند. و آنچه از مفاد قانون مشخص می‌باشد قانونگذار به هیچ عنوان اجازه ای دال بر ضرب و جرح متهم توسط نیروی انتظامی داده نشده است. حتی در هنگام بازجویی اگر پلیس مرتکب ضرب و جرح شود، اعمال و رفتار وی جرم و قابل مجازات میباشد.

وکیل دعاوی ضرب و جرح

وکیل ضرب و جرح به وکلای کیفری گفته می شود. وکیل در دعاوی کیفری به دلیل تخصص در قوانین کیفری اطلاعات کامل تری نسبت به دیگر وکلا داشته و همین امر باعث می شود ایشان طروق طرح شکایت را بخوبی پیش ببرد و باعث احقاق حق موکل گردد.